Dvorci u Šumadiji i zapadnoj Srbiji
Belimarkovića dvorac, Vrnjačka Banja
Amblematsko zdanje Vrnjačke banje svakako je Vila Belimarković, danas Zamak kulture grada, sa svojom fascinantnom arhitekturom nalik na dvorce ruskih plemića na Krimu ili britanskih aristokrata.
Vila Gučevo, Banja Koviljača
Na obroncima planine Gučevo, van centralnog dela Banje Koviljače, nalazi se Vila Gučevo, koja je sasvim pogodno nazvana, s obzirom na činjenicu da je tada bila udaljena od ostalih, osim Vile Dr. Petrovića, koja je u neposrednoj blizini.
Vila Ankica, Banja Koviljača
Visoko u brdu, na raskrsnici koja vodi na jednu stranu prema sportskim terenima, a na drugu prema čitavom nizu vila, nalazi se, na jednom uzvišenju, Vila Ankica.
Vila "Cer" ("Desanka"), Banja Koviljača
Ova vila je sagrađena na uzdignutom platou u centralnoj banjskoj zoni, na parceli koja je nekada bila kaskadno i parkovski uređena.
Vila Benkara, Banja Koviljača
Pre jednog stoleća jedan od najvećih saveznika Srbije bila je Velika Britanija, odnosno Ujedinjeno Kraljevstvo. Jedan od simbola velike povezanosti dva ratna partnera u Prvom Svetskom ratu bilo je i slanje medicinskog osoblja i medicinskih sestara iz Britanije u Srbiju.
Vila "Danica” – Dom Vujića", Banja Koviljača
Vila “Dom Vujića” zaista pripada Vujićima, a nalazi se u jednom skrivenom kutku Banje Koviljače, praktično spajajući dve ulice pune vila na brdu u centralnom delu banje. Ona je sagrađena 1911. godine i menjala je vlasnike, a takođe je bila građena u fazama.
Kur Salon, Banja Koviljača
Najlepša i najreprezentativnija zgrada u Banji Koviljači je definitivno Kur Salon, a vremenom je ovo zdanje postalo i prepoznatljivi simbol grada. Zdanje je podignuto 1932. godine, a naručilac je bio sam kralj Aleksandar I Karađorđević, koji je hteo da Srbija u novoj državi ima banje kakve su imali srednjoevropski kraljevi i carevi.
Vila doktora Petrovića, Banja Koviljača
Vila doktora Petrovića predstavlja jednu od najlepših vila van parka u Banji Koviljači. Ona je sagrađena za potrebe uglednog lekara pedijatra dr Mihajla Petrovića iz Šapca.
Vila Draga, Banja Koviljača
Ako izuzmemo Kur Salon, koji dominira centralnim Banjskim parkom, najreprezentativnija i najraskošnija vila Banje Koviljače, a istodobno i u najgorem stanju, je Vila Draga.
Vila Katarina, Banja Koviljača
Vila Katarina nalazi se na brdašcetu iznad Gradskog parka u kome se nalazi Kur Salon, i jedna je od najelegantnijih u Banji Koviljači. Ističe se zapaženim položajem na parceli i sjajnim pogledom na park.
Vila Sunčica, Banja Koviljača
Vila Sunčica je takođe nekada posedovala slova na fasadi, ćiriličnim art-deko fontom, ali su ona u renoviranjima posle rata izgubljena.
Vila Zdravlje, Banja Koviljača
Vila pod nazivom “Zdravlje” nije bila porodična vila, budući da je prevelika za te svrhe. Građena je za potrebe dr Živana Jakšića, koji je bio prvi upravnik bolnice u Loznici i lekar Uprave Banje Koviljače.
Vila "Ivanka" ("Partizanka"), Banja Koviljača
Ovaj spomenik kulture kao primer tipskog banjskog akademskog graditeljstva, zbog svojih arhitektonskih vrednosti, značajno je ostvarenje u nasleđu banja Srbije. Svetlooker je boje, na brdu u centralnom delu Banje Koviljače, sa odličnim pogledom na Banjski park.
Vila Aleksandra Pavlovića (Vila Predsedništva Srbije, "Titova Vila"), Zlatibor
Najlepše arhitektonsko delo na Zlatiboru bez sumnje je vila na Palisadu, koja, bez obzira na poznati naziv, nije građena za nekadašnjeg jugoslovenskog predsednika.
Muzej naive (Zgrada u ul. Boška Đuričića 10), Jagodina
Zgrada muzeja naivne i marginalne umetnosti u Jagodini ili kraće, Muzej naive, jedna je od najimpresivnijih građevina u Jagodini i od 1988. godine je pod zaštitom države kao nepokretno dobro, odnosno spomenik kulture.
Vila Klefiš, Jagodina
Vila Klefiš u Jagodini (u Ulici Kapetana Koče 35) izgrađena je tridesetih godina prošlog veka kako bi služila kao porodična rezidencija Teodoru Klefišu, koji je posedovao fabriku u oblasti prehrambene industrije koja će kasnije postati Mesna industrija Juhor.
Vila Nikolić (Kulturni centar), Paraćin
Zgrada koja se nalazi u ulici Branka Krsmanovića 45 u Paraćinu izgrađena je 1926. godine za porodicu inženjera Predraga Nikolića, suosnivača i suvlasnika fabrike tekstila Braća Teokarević.
Vila u ulici Jovana Kursule 10 u Ćupriji
Kuća u Ul. Jovana Kursule 10 u Ćupriji je izgrađena 1930-ih godina za dr Živojina-Žiku Popovića, koji je tada bio direktor ćuprijske bolnice i član gradskog veća.
Stara apoteka, Krupanj
Stara apoteka je građena u periodu od 1899. do 1900. godine, za Acu i Peru Despića iz Beča, koji su tada bili zakupci krupanjskih rudnika.
Vila Tucovića, Valjevo
Vila Tucovića u Valjevu se nalazi na adresi Pop Lukina 15, a izgrađena je 1927. godine po planovima inženjera Pavla Aleksića za ćerku vojvode Živojina Mišića Eleonoru (Elu).
Kraljičina vila, Oplenac
Na Oplencu se nalaze dve vile, jedna za odmor kraljice, a druga za odmor kralja. Obe su podignute za potrebe kraljevske porodice Karađorđević.
Vila Palas, Vrnjačka Banja
Vila Palas u Vrnjačkoj Banji nalazi se u ulici Goce Delčeva 7 i izgrađena je između 1924. i 1926. godine za Nataliju Petrović, sa nadimkom Talka.
Kuća kralja Petra („Petrova kuća“), Oplenac
Prvi Karađorđević koji je rešio da se u graditeljskom smislu vrati u domovinu svog junačkog pretka Karađorđa, na Oplenac, bio je Petar I.
Poštanski dom (Zadužbina Lazara Stojanovića), Vrnjačka Banja
Zgrada poznata kao «Poštanski dom» u Vrnjačkoj Banji je Zadužbina Lazara Stojanovića, podignuta 1937. godine.
Vila Avala, Vrnjačka Banja
Doktor Kosta Petrović Rakičić, poznatiji pod imenom Kosta Rakica, koji je promovisao razvoj banjskog turizma u Vrnjačkoj Banji, dao je krajem 1890-ih godina sagraditi porodičnu kuću za smeštaj gostiju banje. Kuća je postala poznata kao „Stanovi Rakičića”.
Vila Mi-La („Patrijaršijska vila“), Vrnjačka Banja
Inženjer je vili dao ime „Mi-La“, što je i napisano stilizovanim notnim zapisom na glavnoj fasadi, zbog njegove ljubavi prema supruzi Mili i njenog ukusa i ljubavi za muziku i pesmu.
Vila Čomić, Kragujevac
U prostoru Memorijalnog parka „Šumarice“ u Kragujevcu, ušuškana u šumi, nalazi se vila koja se polako urušava. U pitanju je „Vila Čomić“, koja je u vlasništvu grada, i sagrađena je posle Velikog rata, a sada je u jadnom stanju.
Karađorđev dom, Rača Kragujevačka
U sred Šumadije, bez ikakvog objašnjenja ili najave, putnik nailazi na veliki dvorac koji zvrji napušten i propada. Osim natpisa „Karađorđev dom“, ništa nam ne govori šta je ova velelepna zgrada i zašto je nastala.
Milošev konak (Konak Kneza Miloša), Gornja Crnuća
Malo šumadijsko selo Gornja Crnuća pored Gornjeg Milanovca može se smatrati prvom prestonicom Kneževine Srbije za vreme kneza Miloša Obrenovića, tokom kratkog perioda vremena.
Kraljeva vila, Oplenac
Kralj Petar je, što je zanimljivo, septembra 1914. godine, u jeku Prvog svetskog rata, izabrao mesto između Malog i Velikog Oplenca za lokaciju svoje vile.
Staro zdanje, Aranđelovac
Jedan od najlepših dvoraca u Srbiji jeste „Staro zdanje“ u Aranđelovcu, a uz „Kapetan Mišino zdanje“ smatrao se najlepšom zgradom u Kneževini Srbiji.
Vila Karadžić, Bukovička banja
Vilu Karadžić, izgrađenu 1930-ih godina, projektovao je arhitekta Andrej Papkov, ruski emigrant. Ime je dobio po prvom vlasniku, Karadžiću, koji je bio direktor Narodnog pozorišta u Nišu.
Hotel Šumadija, Bukovik
Bukovik je naglo postao popularan među turistima kada su popularizovane blagodeti mineralnih toplih kupki, te je krenula žustra izgradnja banjskih objekata u okviru Bukovičke Banje.
